Het interview met Luc Bertrand in De Morgen onderstreept een problematische trend die we al langer zien bij zogenaamde ‘captains of industry’: een select clubje van industrieel leiders dat zich boven de samenleving lijkt te verheffen en zich enkel bekommert om hun eigen en hun aandeelhouders belangen. Wat Bertrand hier doet, is niet nieuw. Het is eerder een patroon dat perfect past in de historische traditie van grote industriëlen die maar al te graag aanpappen met autoritaire figuren en de democratie ondermijnen in naam van ‘economisch belang’.
Europa als zondebok
Bertrand stelt dat Europa zichzelf in slaap heeft gewiegd en waarschuwt voor een catastrofe. De vingerwijzing naar Europa is op zichzelf niet verrassend; het is een favoriet thema van conservatieve elites om de Europese Unie als zondebok naar voren te schuiven. Wat hij echter nalaat te bespreken, zijn de structurele ongelijkheden en crises die mede veroorzaakt worden door het bedrijfsleven dat hij zelf vertegenwoordigt.
Elon Musk: een gevaar voor de democratie
Een treffend voorbeeld van hoe deze ‘captains of industry’ de democratie ondermijnen, vinden we in de acties van Elon Musk, momenteel de rijkste man ter wereld. Musk steunt in Europa actief extreemrechtse politieke partijen zoals de AFD in Duitsland en Reform UK in het Verenigd Koninkrijk, wat niet alleen een gevaar vormt voor de democratische waarden maar ook aantoont hoe miljardairs zoals hij zich strategisch verbinden aan autoritaire krachten om hun macht te consolideren. Dit is geen toeval; het is een bewuste strategie die we ook bij andere superrijken zien.
Eigen belang boven maatschappelijk belang
Musk’s inmenging in het politieke landschap is illustratief voor een bredere problematiek: deze miljardairs handelen niet in het belang van de samenleving, maar uitsluitend in hun eigen belang en dat van hun aandeelhouders. Onder het mom van innovatie en vooruitgang zien we hoe ze reguleringen en wetgeving ontduiken, belastingen minimaliseren en ondertussen politieke steun kopen om de democratie te verdraaien naar hun wil.
Framing in dienst van macht
Wat Bertrand hier verkondigt, mag dus niet los worden gezien van deze bredere context. Zijn uitspraken zijn geen oprechte waarschuwingen, maar eerder een verdekte aanval op reguleringen en beleid dat in het belang van de samenleving werkt. Dat soort framing past perfect in het discours van figuren zoals Musk, die ook de samenleving willen overtuigen dat zij de visionairs zijn die we moeten volgen, terwijl hun daden het tegenovergestelde bewijzen.
Tijd voor kritische reflectie
We moeten ten allen tijden kritisch blijven kijken naar de woorden van deze industriëlen. Ze spreken niet in het belang van de gewone burger, maar verdedigen een wereldbeeld waarin zij de touwtjes in handen houden. Het echte gevaar voor Europa zit niet in ‘te veel regulering’ of ‘het gebrek aan innovatie’, maar in het feit dat deze miljardairs steeds meer macht naar zich toetrekken en zich strategisch verbinden aan politieke krachten die onze democratie ondermijnen. Als we onze democratische waarden willen behouden, moeten we stoppen met het verheerlijken van figuren als Musk en beginnen met hen kritisch te bevragen.
Reactie plaatsen
Reacties