We leven in een tijd waarin de technologie sneller gaat dan onze wetten, sneller dan ons verstand, sneller dan onze moraal. Big Tech – de allesverslindende reuzen zoals Google, Microsoft, Amazon, Meta, Apple,... – is geen onschuldige innovatie meer. Het is een nieuwe machtselite, een digitale aristocratie die de wereld naar haar hand zet. Ze hebben geen tanks nodig, geen leger, geen grenzen. Hun wapens zijn data, algoritmen en afhankelijkheid.
We hebben ons leven aan hen uitbesteed. Iedere zoekopdracht, iedere aankoop, iedere klik is een stukje van onze ziel dat we inruilen voor gemak. En gemak, dat is hun valuta. Maar tegen welke prijs?
Een wereld in de greep van Big Tech
Big Tech is overal. Het is de architect van onze informatie, onze communicatie, onze economie. Het is een onzichtbare hand die bepaalt wat we zien en wat we niet zien. Wat we weten en wat we nooit zullen weten. Het is meer dan een verzameling bedrijven; het is een parallel universum dat de regels herschrijft van hoe we werken, leven en denken.
Denk aan hoe onze afhankelijkheid groeit. Amazon bepaalt wie mag concurreren in de markt en wie niet. Google is niet alleen een zoekmachine; het is de poortwachter van kennis. Facebook, Instagram, Tik-Tok, X,... spelen in op onze diepste angsten en verlangens, zodat we meer klikken, meer delen, meer kopen. We zitten gevangen in hun ecosystemen, en hoe meer we ons erin verdiepen, hoe moeilijker het wordt om eruit te ontsnappen.
De gevaren van afhankelijkheid
Het probleem met Big Tech is niet alleen dat ze groot zijn. Het is dat hun macht ongemerkt en onaantastbaar is geworden. We vertrouwen blind op hun diensten, alsof het lucht is die we inademen. Maar stel je eens voor wat er gebeurt als die lucht wordt weggenomen. Toen Facebook in 2021 wereldwijd urenlang uitviel, stond alles stil. Bedrijven verloren inkomsten, families verloren contact, samenlevingen raakten in paniek.
Dit is de prijs van afhankelijkheid. We zijn niet voorbereid op een wereld waarin enkele grote speler zoveel controle hebben over onze levens. We hebben ons lot uit handen gegeven aan bedrijven die geen enkele democratische verantwoording verschuldigd zijn.
De democratie aan de leiband van Silicon Valley
Wat doet Big Tech met onze democratie? Het manipuleert, verdeelt, en polariseert. De algoritmen van sociale media versterken de schreeuwers, geven complottheorieën een podium en maken haat winstgevend. Onze samenlevingen worden verdeeld, niet door ideologieën, maar door likes en clicks.
En laten we eerlijk zijn: de techreuzen hebben geen enkele moeite gedaan om deze trends te stoppen. Mark Zuckerberg staat toe dat desinformatie en haat ongebreideld bloeien, zolang het engagement oplevert. Want meer engagement betekent meer advertenties, en meer advertenties betekenen meer winst. Democratie, nuance, en waarheid zijn bijkomstigheden.
Hoop vanuit Europa?
De Europese Unie heeft met de Digital Services Act en andere initiatieven stappen gezet om Big Tech te reguleren. Maar laat ons niet naïef zijn: dit is een druppel op een gloeiende plaat. De techreuzen hebben diepe zakken en een leger aan lobbyisten. Voor elke wet die wordt aangenomen, vinden zij tien mazen in de regelgeving.
We moeten verder gaan. Er is nood aan een radicale hertekening van het speelveld. Monopolies moeten worden opgesplitst. Algoritmes moeten transparant worden gemaakt. Bedrijven moeten verantwoording afleggen, niet alleen aan aandeelhouders, maar ook aan ons – burgers van een wereld die ze langzaam overnemen.
Een waarschuwing en een wake-upcall
Big Tech is geen onschuldige industrie. Het is een machtsblok, een parallelle regering zonder controle. En zoals iedere macht die onbeperkt groeit, dreigt ze alles te vernietigen wat ons dierbaar is: onze vrijheid, onze democratie, onze menselijkheid.
Wie dit beter wil begrijpen, raad ik het briljante boek The Age of Surveillance Capitalism van Shoshana Zuboff en/of De Vloek van big Tech van Reijer Passchier aan. Het is een grondige en alarmerende analyse van hoe Big Tech ons niet alleen volgt, maar ons probeert te sturen.
De grote vraag is: hoe reageren we? Blijven we passief toekijken hoe Big Tech ons opslokt, of nemen we het heft in eigen handen? Want democratie is geen gegeven. Vrijheid is geen vanzelfsprekendheid. En als we nu niet handelen, zal er straks niets meer overblijven om te verdedigen.
Reactie plaatsen
Reacties