Geen grote parlementaire debaten . Geen massale protesten. Geen indringende krantenkoppen. De Belgische Arizona regering duwd haar veiligheidsplannen haast geruisloos door. Slimme camera’s met AI, automatische nummerplaatherkenning (ANPR), gezichtsherkenning technologieën die in een democratie met de grootst mogelijke voorzichtigheid moeten worden benaderd, werden zonder al te veel weerstand omarmd.
Op de toetredingscongressen van de regeringspartijen Vooruit, Open VLD, MR, cd&v, Les Engagés en N-VA bleef het oorverdovend stil. Geen van de partijen maakte een punt of brachten het ook maar ter spraken, deze verregaande ingrepen in onze privacy. In de media ging het vooral over begrotingstekorten, pensioenhervormingen en migratie. Over hoe België een bewakingsstaat wordt? Nauwelijks een woord. Het is zo dat democratiën verdwijnen: niet in één klap, niet met grote, dramatische aankondigingen. Maar stap voor stap. Camera per camera. Wet per wet. Tot we op een dag wakker worden en beseffen dat vrijheid een abstract begrip is geworden.
Van bescherming naar permanente controle
Criminaliteit moet aangepakt worden, veiligheid staat voorop, en “wie niets te verbergen heeft, heeft niets te vrezen”. Maar wat de regering er niet bij zegt, is dat gezichtsherkenning en AI-surveillance nergens ter wereld feilloos werken.VIn Londen bleken de AI-camera’ s 81% van de tijd fout te zitten vooral bij vrouwen e mensen van kleur. In de VS werden al meerdere onschuldige burgers gearresteerd omdat ze “leken” op een verdachte. En in China wordt dezelfde technologie gebruikt om betogers en critici op te sporen.
Wie gelooft dat België niet dezelfde weg zal opgaan, onderschat hoe macht werkt.
Waarom zo weinig verzet?
Misschien is dat het meest verontrustende aan dit hele verhaal: het gebrek aan publieke verontwaardiging. De regering heeft slim gespeeld. Er was geen groot veiligheidsplan dat open en bloot ter discussie lag. In plaats daarvan wordt de bewakingsstaat druppelsgewijs gëimplementeerd.
- ANPR-camera’ s kwamen er eerst om criminelen en terroristen aan te pakken
- Slimme camera’ s kwamen er om voetbalrellen te voorkomen.
Elke stap lijkt logisch, bijna banaal. Tot je het geheel bekijkt en beseft: de overheid heeft vandaag de technologische middelen om iedere burger te volgen, te registreren en te analyseren.
En wat als de regering verandert?
Het grote gevaar van dit systeem zit niet enkel in hoe het nu gebruikt wordt, maar in wat er later mee kan gebeuren. Vandaag zegt de Belgische regering dat deze technologie dient voor veiligheid. Maar wat gebeurt er als een toekomstige regering besluit dat ze ook gebruikt kan worden om actievoerders in kaart te brengen? Om vakbonden te verzwakken? Om journalisten onder druk te zetten?
In Rusland werd gezichtsherkenning gebruikt om mensen op te pakken die tegen de oorlog in Oekraïne protesteerden. In Frankrijk zette de politie AI in om klimaatactivisten op te sporen. In China leidt AI-surveillance tot sociale kredietsystemen, waarbij je online gedrag en politieke overtuiging bepalen of je een lening krijgt of een treinticket mag kopen.
Denken we echt dat België immuun is voor dit soort ontsporingen?
We laten het gebeuren
De doos van Pandora is geopend, en we lijken het niet eens te beseffen. De media zijn er nauwelijks mee bezig. De politieke oppositie sputtert maar halfslachtig tegen. De meeste burgers staan er niet bij stil. En dat is precies hoe een bewakingsstaat ontstaat: zonder grote drama’s, zonder schokgolven. Maar sluipend. Onzichtbaar. Tot het te laat is.
Want eens de infrastructuur er is, wordt ze altijd gebruikt. Vandaag misschien tegen criminelen. Morgen tegen betogers. Overmorgen tegen wie zich kritisch uitlaat over de regering.
De camera’s draaien al. De vraag is: gaan we dit nog tegenhouden? Of laten we het gebeuren?
Reactie plaatsen
Reacties